Wantrouwen

Authenticiteit is actueel als het om leiderschap gaat. Een aantal leiders dat meeliep bij de manifestatie in Parijs wordt als hypocriet beschouwd, ze zijn niet te vertrouwen, wordt er gezegd. Professor Ibarra beschrijft in een artikel de paradox van authentiek zijn. Authentiek is niet wat je bent, het is het resultaat van een reis door het leven. Je identiteit is pas volgroeid als je op leeftijd bent. Ze moedigt ons aan om de kansen te grijpen om te groeien en verschillende soorten gedrag in verschillende rollen uit te proberen.

Nooit goed
Het is ook nooit goed. De indrukwekkende manifestatie in Parijs van afgelopen zondag roept naast instemming en ontroering ook geluiden van kritiek op. Kritiek op het meelopen van sommige regeringsleiders, die het in eigen land niet zo nauw nemen met de persvrijheid. In sommige commentaren is de strekking dat deze leiders de manifestatie voor hun eigen doeleinden gekaapt hebben. Ze zijn hypocriet en niet te vertrouwen. Nu is het niet zo vreemd dat mensen meedoen aan iets met afwijkende motieven. Wij kunnen niet kijken in de harten en gedachten van de miljoenen, die afgelopen zondag ergens meededen aan een manifestatie. Ging het hen om de vrijheid van meningsuiting? Wilden ze de wereld laten zien dat Europa schouder aan schouder staat als het in haar grondrechten wordt aangetast of wilden ze er gewoon bij zijn? Het is maar de vraag of al die mensen er met hetzelfde doel waren en het antwoord op die vraag zullen we niet krijgen, het blijft speculeren. Dat geldt ook voor de regeringsleiders die er waren. Wie weet zagen ze door de gebeurtenissen ineens het foute van hun standpunt en hun houding in en liepen ze mee om te laten zien dat ze in de grond van hun hart andere opvattingen hebben.

Doelen en middelen
Al in 1979 schrijft Karl Weick in zijn boek The social Psychology of Organizations dat mensen elkaar niet vinden op gemeenschappelijke doelen, maar dat ze elkaar vinden op de middelen. Zolang ze dezelfde middelen kunnen inzetten om hun eigen doelen te bereiken trekken ze samen op. Zodra de middelen hen niet dichter bij hun doel brengen zullen ze afhaken en voor een andere groep kiezen. Het is dus niet zo raar dat mensen vragen stellen bij de bedoelingen van sommige deelnemers aan de manifestatie.

Vertrouwen
Het is voor leiders belangrijk dat ze vertrouwd worden. In de Fortune van 11 januari schrijft Gina Gorman dat het bij leiderschap vooral om vertrouwen gaat. Je kunt allerlei kwaliteiten hebben, maar als de mensen je niet vertrouwen kom je nergens. Als er vertrouwen is dan werken mensen met je En dat is heel wat anders dan mensen die voor je werken. De bekende John Maxwell zei in zijn openingstoespraak tot de Verenigde Naties dat alle volgers de volgende vragen stellen aan de mensen, die hen leiding geven. Die vragen zijn: Voel je iets voor me? Doe ik er toe voor je? Kan je me helpen? En kan ik je vertrouwen? Dat zijn vragen, die overal ter wereld aan leiders gesteld worden, al is het vaak alleen maar in gedachten. In bijna alle boeken over leiderschap en management wordt gesproken over het belang van authenticiteit bij leiders.

Authenticiteit
Authenticiteit betekent dat je weet waarmee je te doen hebt. Authenticiteit helpt om vertrouwen te laten ontstaan. Hoe authentiek zijn leiders die in hun eigen land de pers beperken, maar die in Parijs komen meelopen bij een mars waarbij de vrijheid van meningsuiting centraal staat? Maar wat is authenticiteit nu eigenlijk? Herminia Ibarra, hoog op de denkers top 50, schreef er in de januari editie van Harvard Business Review van 2015 een artikel over. Ze schrijft over de authenticiteitparadox. Aan de hand van een aantal praktijkvoorbeelden laat ze zien dat er verschillende opvattingen over authenticiteit zijn.

1. Echt jezelf zijn, maar om welk zelf gaat het dan? Om het zelf uit welke rol gaat het dan?
2. Een andere opvatting is ervoor zorgen dat wat je voelt en zegt met elkaar overeenstemt. Dat is het congruentieconcept van de psycholoog Carl Rogers. Maar als je je zorgen, je twijfels en je angsten laat zien heb je dikke kans dat je effectiviteit verdwijnt  en dat je volgers zich van je af keren.
3. Weer een andere opvatting is dat je je keuzes consequent op je waarden baseert. Maar in verschillende omstandigheden zijn andere waarden belangrijk. Ook hier is er geen sprake van een eenduidig beeld.

Er is sprake van zoveel veranderingen, de panelen schuiven en welke rol spelen we bij welk paneel, hoe doen we dat met authenticiteit? Ibarra refereert aan de psycholoog Mark Snyder van de universiteit van Minnesota. Snyder maakt onderscheid tussen twee psychologische profielen. Mensen die zich makkelijk aanpassen aan de omstandigheden zonder daarbij zelf het idee te hebben dat ze de boel voor de gek houden. En mensen die trouw blijven aan zichzelf, aan wat ze vinden en denken. Zij blijven makkelijk vasthouden aan een oud patroon en komen zo makkelijk in een situatie terecht waarin hun gedrag niet langer passend is.
Zoals we zagen gaat het er bij leiderschap om dat je de mensen meekrijgt. Het is daarbij belangrijk dat je jezelf van de goede kant laat zien.
Het is daarom belangrijk om goed met negatieve feedback om te gaan. Onderzoek wat je ermee kunt doen en hoe je zonder je waarden en je gevoelens te verloochenen toch je gedrag kunt aanpassen.

• Zorg ervoor dat je kunt spelen met de denkconcepten in je hoofd, probeer dingen ook eens van een andere kant te zien.
• Leer van verschillende rolmodellen, kijk goed om je heen en onderzoek hoe je aspecten van het gedrag van anderen gebruiken kunt zonder het te kopiëren.
• Blijf werken aan je eigen ontwikkeling, zorg dat je blijft leren en maak je niet al te veel zorgen over hoe je overkomt, die zorgen houden je vast in oude patronen en zorgen ervoor dat je niet leert.
• Laat je eigen verhaal eens los, houd niet vast aan je eigen verklaringen over hoe het allemaal zo gekomen is. Zoeken naar wie je echt bent is een goed recept om je niet te ontwikkelen. Je herschrijft je eigen verhaal keer  op keer en zo wordt je tenslotte wie je wilt zijn en het is een lange reis daarheen.

Ik kan niet kijken in de harten van de mensen, over het meelopen waarvan wij ons verbazen. Laten we het maar zien als een klein stapje in die reis naar worden wie je bent, in elk geval beïnvloedt het meelopen ook hun eigen verhaal en wie weet hoe mooi dat nog eindigt.