Lenig leidinggeven

Neem goed waar, ontdek de kern en sluit steeds goed aan zonder je doel uit het oog te verliezen

Verschillen
In de afgelopen blogs ik heb iets laten zien van de zeven dimensies, die Trompenaars cs onderscheiden als het gaat om verschillen in cultuur. Cultuurverschillen worden in een steeds kleiner wordende wereld alleen maar belangrijker. Dingen die er op het eerste gezicht hetzelfde uitzien hebben een andere betekenis voor andere mensen. En dingen die heel verschillend lijken blijken dezelfde betekenis of bedoeling te hebben. Je kunt voortdurend op het verkeerde been gezet worden. Wat betekent het als je een vrouw de hand niet schudt, benadruk je daarmee dat de vrouw minder waard is of toon je er juist respect mee?

Samenwerken
In de organisaties en bedrijven waar wij werken is het van groot belang dat er goed wordt samengewerkt. Eerder schreef ik in een blog over mijn ervaringen met een teamoefening, die wij vaak in trainingen doen. Het gaat dan om het zo snel mogelijk in een patroon leggen van 15 verschillende latten. Een hele snelle groep doet dat binnen een minuut maar er zijn ook regelmatig groepen die dat in 15 minuten nog niet voor elkaar hebben. De sleutel tot het snel uitvoeren van de opdracht is communicatie, naar elkaar kijken, naar elkaar luisteren, meegaan in ideeën van anderen maar ook aandacht vragen voor je eigen idee. In een snelle groep gaat dat bijna vanzelf en zie je hoe de deelnemers op elkaar georiënteerd zijn. Non-verbale signalen begrijpen en oppakken. In de langzame groepen wordt veel gepraat, veel gemopperd en zijn mensen vaak geïsoleerd bezig.
Het gaat bij samenwerking om elkaar begrijpen.

Etiketten plakken
Trompenaars cs noemen dat de 4 R benadering. De benadering kent 4 stappen; Recognize, Respect, Reconcile en Realize & Root. Het gaat daarmee verder dan uitvinden wat de verschillen nu precies zijn. Om dat te ontdekken kun je een vragenlijst gebruiken en ontdekken hoe individuen op de zeven dimensies scoren of hoe een afdeling of een organisatie of een land dat doet. Je bent dan echter alleen maar tot de herkenning gekomen. Met andere vragenlijsten werkt dat vaak net zo. Belbin, Myers-Briggs, Human Dynamics, enzovoort leiden tot een indeling, tot het zichtbaar maken van verschillen. Het echte werk begint echter daarna en de leidinggevende speelt daar een belangrijke rol in. Het is van essentieel belang de nuances in de verschillen waar te nemen. Een groot gevaar is hier omdraaien. Redeneren vanuit de categorie waarin je iemand hebt ingedeeld. Hij behoort tot de groep waarin een meer diffuse oriëntatie centraal staat, dus hij doet natuurlijk zo en zo. De kans dat je er dan naast zit is redelijk groot. Het is dus belangrijk om geen etiketten te plakken vanuit de kennis van verschillen.

Begrijpen en ontdekken
Het gaat erom dat je de verschillen gaat begrijpen en dat je wilt ontdekken hoe verschillende benaderingen van omgaan met de werkelijkheid bijdragen aan het bereiken van gezamenlijke doelen. Het betekent dat je als leidinggevende goed moet kunnen waarnemen, moet kunnen kijken, luisteren en vragen stellen om dieper tot de betekenis van de verschillen door te dringen.
In de fase van de reconciliation, breng je dingen bij elkaar. Daarvoor is het nodig dat je weet wat je met elkaar bereiken wilt. Het is daarvoor belangrijk dat je zelf weet wat je wilt maar dat je dat ook bij andere mensen kunt ontdekken. Ook hier gaat het weer om, kunnen vragen, kunnen luisteren maar ook om afspraken kunnen maken over wat je samen wilt bereiken. In de fase van Realize & Root kom je daar elke keer weer op terug, je maakt daar uitgebreid gebruik van vaardigheden als coaching, teamcoaching en intervisie. Het betekent dat je als leidinggevende goed moet weten wat je wilt, dat je flexibel en wendbaar moet zijn en dat je steeds weer moet kunnen aansluiten op waar al die verschillende medewerkers zijn.

Lenigheid
Trompenaars spreekt over riding the waves en over riding the whirlwind. Dat vraagt om koers, om weten wat je wilt en verder om moed, lenigheid en gevoeligheid in je observaties. Als je zo mensen bij elkaar kan brengen en naar één doel kunt laten bewegen bereik je mooie resultaten. Willem Verhoeven beschrijft in de Dynamiek van Coaching systematisch veel van de vaardigheden die daar voor nodig zijn.
Het is zinvol je van die kennis op de hoogte te stellen. Bij leiding geven is het echter net als met een sport, je leert het vooral door veel te oefenen. Zodra je stopt met oefenen worden je vaardigheden sleets. Vraag daarom de hulp van anderen om je er scherp in te houden.