Effect is kwaliteit maal acceptatie

Aan de psycholoog Maier hebben we twee wetten te danken. De ene is dat mensen de neiging hebben om de feiten aan te passen aan de theorie. Tegenwoordig noemen we dat “spinnen en framen”. De andere wet die Maier ons naliet is dat effect het resultaat is van kwaliteit en acceptatie. Aan die kwaliteit besteden we vaak veel aandacht en er wordt ook veel geld uitgegeven aan deskundigen die daar veel verstand van hebben, maar het is erg de moeite waard om veel krachtiger in te zetten op de factor acceptatie

Een cursus
Op mijn bureau ligt een boek. Het is het cursusboek wat wij in 1979 gebruikten bij de opleiding voor mensen, die in het loopbaanberaad waren gekwalificeerd als geschikt voor een leidinggevende functie binnen de PTT organisatie. Om daadwerkelijk in zo’n functie terecht te komen diende men de cursus voor hoofdemployees (ja, zo werden die toen genoemd) gevolgd te hebben. Het cursusboek is nog gemaakt met een stencilmachine. Het voordeel daarvan is dat het nu nog steeds goed leesbaar is. Door het cursusboek bladerend, moest ik weer eens denken aan de wet van Maier: E=K x A, effect is kwaliteit maal acceptatie.  Het is de wetenschappelijke versie van de uitspraak, die ik vaak van mijn vader hoorde: ”Op het kerkhof staat een steen met de volgende tekst erop: Hier ligt één van boer Jansen’s knechts, hij had gelijk, hij kwam van rechts”.  Dat was mijn vaders reactie als wij hem verontwaardigd vertelden dat iemand niet naar ons toch goede idee of advies wilde luisteren.

Ze
En nu, decennia later hoor je het nog steeds: ze begrijpen het niet, ze luisteren niet, ze zijn taakonvolwassen. Ze, het gaat vaak over ze. Dat was ook een belangrijk thema in dat cursusboek uit 1979. In een krantenknipsel, opgenomen in het boek, schrijft R.L. Hilgert: leidinggevenden gebruiken “ze”om te klagen over de directie, andere leidinggevenden, werkers, kortom over alles en iedereen”.

Accepteren
En laat dat “ze” nu alles te maken hebben met de A uit de wet van Maier. Want “ze” moeten accepteren wat wij zeggen of schrijven. Als ze nu maar doen wat wij zeggen of wat wij vinden dan zou het allemaal wel goed komen. Maar ja, ze snappen het niet. Of nog erger, ze willen het niet snappen. De wet van Maier laat zien hoe belangrijk het is dat ze het wel snappen of minstens dat ze het accepteren. Zolang ze dat niet doen hebben onze inspanningen geen effect of misschien zelfs wel een paradoxaal effect. Want accepteren van iets heeft alles met gevoel te maken. We accepteren veel makkelijker iets van iemand die we accepteren als persoon, van iemand die we aardig vinden, van iemand die we vertrouwen. En zolang we dat niet doen wantrouwen we ook de boodschap, die iemand ons brengt en een boodschap die wij wantrouwen, accepteren we niet.

Spinnen en framen
Het is bijzonder om je er bewust van te worden dat we dat allemaal goed weten, maar dat we er op de één of andere manier maar weinig rekening mee houden bij de dingen die we ondernemen. We verwachten dat de ander onze boodschap accepteert omdat we die boodschap zo mooi geformuleerd hebben, omdat er rationeel geen speld tussen te krijgen is, omdat we haar zo mooi verpakt hebben. Om met de woorden van het rapport over de recherche, Handelen naar waarheid, te spreken: we “spinnen en we framen”. Maar dat helpt niet echt, het kost echter wel veel tijd en moeite.

Begin bij jezelf
Wat zou er gebeuren als we die tijd en die moeite zouden gebruiken om ervoor te zorgen dat de ander ons wel accepteert om op die manier onze boodschap toegang te verschaffen? Het bijzondere is dat je iemand niet kunt dwingen je boodschap of jou als persoon te accepteren. Als je wilt dat iemand jou en je boodschap accepteert is het nodig om te beginnen met het accepteren van die ander. Als jij de ander accepteert leg je een basis voor wederzijds vertrouwen en wederzijdse acceptatie. Over “ze” praten helpt niet, daarmee zorg je voor een kloof die steeds moeilijker te overbruggen is. Zie de ander als een mens, net als jij zelf bent, met een eigen geschiedenis, een eigen verhaal, eigen blijdschap en eigen verdriet. Als je dat kunt zien kun je ook proberen de ander te begrijpen en dan doe je wat Steven Covey zegt “Als je begrepen wilt worden, begin dan met het begrijpen van de ander”.

Luisteren
Met stemverheffing spreken wordt vaak veroorzaakt doordat je je niet begrepen voelt. Het helpt echter maar zelden. Stil zijn, luisteren en af en toe een vraag stellen om een niveau dieper te komen, dat helpt wel. Zo ontstaat verbinding, zo ontstaat een relatie, zo ontstaan de voorwaarden voor acceptatie en een echt gesprek over iets. In 1979 was dit actueel en het kost niet veel moeite om te zien dat het nog steeds actueel is, zeker als je leiding geeft.

Dit onderwerp komt ook aan de orde in onze trainingen Coachend Leiderschap en Excellent Leiderschap. Van beide trainingen begint binnenkort weer een nieuwe editie. Misschien ken je iemand voor wie deze trainingen interessant kunnen zijn. Voor meer informatie en aanvangsdata kun je terecht op onze website https://www.excellentleiderschap.nl/opleiding-en-training/