Creatieve wisselwerking

Het genootschap Cruciale Dialogen
Donderdag 24 oktober mocht ik voor de tweede maal aansluiten bij het genootschap Cruciale Dialogen. Een jaar geleden was ik er voor de eerste keer bij. Het was het resultaat van mijn interactie met Johan Roels een Belgische ingenieur, die zich ‘Thought Engineer’ noemt.

Kennismaking
Onze interactie startte met de uitwisseling van boeken. Johan stelde een ruil voor. Hij zou mij zijn boek ‘Cruciale Dialogen’ sturen en ik zou hem het boek ‘De kunst van het vragen stellen’ toezenden.
Het boek van Roels sprak mij aan  en De kunst van het vragen stellen had betekenis voor hem. Zo bleven we met elkaar uitwisselen op Linked In. Er bleken nog meer raakvlaken.

Paul de Blot
Ons beider belangstelling voor het werk van Paul de Blot, die toen ik in Yogyakarta woonde  op een steenworpafstand van mijn huis woonde. Zijn ‘geest’ had ik al gevoeld in mijn samenwerking met mensen van de Katholieke kerk aldaar. De openheid die daar was en de verbinding die je voelde. Dat was niet de kerk van regels  maar de kerk van naast mensen staan. Vooral mensen die in de verdrukking zaten. Ik had daar mooie dingen gezien en beleefd. Ik schreef daar al eens een blog over.

Proefschrift
Een paar jaar geleden, in 2011,  sprak ik met Paul de Blot over het schrijven van en proefschrift. Ik wilde dat doen over leiderschap in Indonesië. Paul de Blot raadde mij dat af  en hij suggereerde me onderzoek te doen naar ‘magang’ . Ik heb het gesprek daarop snel en teleurgesteld beëindigd.
Nu heb ik daar spijt van omdat ik nu na ruim tien jaar het belang en de essentie van Creative Interchange zie. Magang is het Indonesische woord voor leren in de praktijk. Leren waarbij de interactie tussen tussen degene die leert en degene, die als begeleider optreedt cruciaal is.

Leerling-gezel- meester
De naam van ons bureau is “Excellent Leiderschap’ en dat woord excellent stond voor een trede in de reeks leerling- gezel- meester zo zei onze oprichter en geestelijke vader, Willem Verhoeven. Deze stappen ontleende hij aan de oude gilden, daar begon je als leerling en werd je uiteindelijk als meester excellent. Dat deed je niet door boeken te lezen maar door  in de praktijk dingen uit te voeren waar je dan met je begeleider (meester) op reflecteerde en zo leerde je.Iemand die excellent was kon praktijk en theorie en ervaring  met elkaar verbinden om via reflectie en creative interchange te komen tot nieuwe inzichten en nieuwe oplossingen voor de uitdagingen die zich aandienden. En zo wordt je een steeds betere leidinggevende. Het is dom dat ik dat elf jaar geleden  op een zonnige middag in de tuin van kasteel Nijenrode niet tot mij door liet dringen.  Daar liet ik de creative interchange niet toe. Nu ik dit opschrijf realiseer ik  dat het dertien jaar geduurd heeft voor de woorden van Paul de Blot echt tot mij doordrongen.

Eerste bezoek
Gelukkig was er wel interchange met Johan Roels en dat bracht mij ertoe  een jaar gelden naar Lembeke in Vlaanderen te gaan om daar deel te nemen aan aan de 18^e bijeenkomst van het genootschap Cruciale Dialogen. Dat was een goede ervaring. Mooi om te ervaren dat al de aanwezigen op hun plaats en op hun manier bezig zijn met het voeren van dialogen. Het was een mooie bijeenkomst met boeiende mensen. Het was ook de laatste bijeenkomst met Johan Roels  en ik gaf me op om samen met anderen de bijeenkomst voor dit jaar voor te bereiden

De bijeenkomst van 24 oktober jl.
Die vond plaats op 24 oktober 2024. Ik had op mij genomen het fundament van het genootschap nog eens onder de aandacht te brengen en ik hield een inleiding  over ‘’ Creative Interchange ‘ en de context waarin Henri Nelson Wieman die had ontwikkeld. Daarbij werd ik geholpen door een serie artikelen van Bregje Hofstede in De Correspondent. Die artikelen hebben als thema het zoeken naar de zin van ons bestaan hier op aarde. Het verdwijnen van de kerken en de opkomst van allerlei goeroes die in dat gat stappen.

Nietzsche
Hofstede begint haar serie met de constatering die Nietzsche deed, de constatering  dat God dood is. Hij deed die uitspraak in het verhaal van  ‘The Madman’ gepubliceerd in 1882. In dat verhaal verwijt hij de wetenschap God vermoord te hebben  en die constatering verontrustte hem. Hij vreesde chaos omdat daarmee autoriteit haar legitimatie verloor alles verloor zo haar waarde. Koningen, keizers, bisschoppen  graven en hertogen verloren de legitimatie van hun autoriteit. In Frankrijk had dat denken al geleid tot de Franse revolutie met Vrijheid, gelijkheid en broederschap als leuze.

Dostojewski
De bekende Russische schrijver Dostojewski bezocht Parijs rond 1862, hij schrijft dan onder andere dat hij van die broederschap niets ziet wel van een individualistisch en uitzonderingsprincipe. Puur gericht op zelfbehoud, persoonlijk gewin en zelfbeschikking. Dat was een grote teleurstelling voor Dostojewski, hij werd net als Nietzsche  somber over een samenleving zonder ‘God’

Henri Nelson Wieman
Ook de Amerikaanse theoloog en filosoof Henri Nelson Wieman maakte zich daar zorgen over. Over de chaos en de polarisatie die het gevolg zouden zijn van het ontbreken van een god. Hij trachtte wetenschappelijk tot een nieuw soort autoriteit te komen en zo kwam hij op iets waarover de mens intrinsiek beschikt. Iets wat niet van buitenaf wordt opgelegd. Ieder mens is creatief en kan creëren en dat creëren is vooral het gevolg van interactie tussen mensen. Dat leidt tot Creative Interchange zoal Wieman het noemt. Het leidt tot ontwikkeling en groei van de mens maar ook van de samenleving. Het is daarom essentieel  dat we als mensen ruimte maken voor die interactie tussen mensen voor Creative Interchange.

Vier karakteristieken
Wieman formuleerde vier karakteristieken van Creative Interchange te weten:
– Span je in om de waarden van anderen te begrijpen
– Stel je eigen waarden bij zodat jouw waarden en die van de ander in één systeem passen
– Geef ruimte  aan het proces waarbij je waardenbewustzijn  en dat van de ander vergroot worden. Daardoor krijgt het voor het leven bepalende systeem voor activiteiten nu ook ruimte voor de activiteiten die eerst tot de ander behoorden.
– Geef ruimte aan de groei van de menselijke geest naar een situatie waarin sprake is van de condities voor effectief handelen.
– Dit proces vindt niet alleen plaats bij het individu maar ook op een veel bredere schaal.

Het vlindermodel
Johan Roels heeft deze karakteristieken helder en gestructureerd uitgewerkt in Zijn vlindermodel te vinden in zijn boek Cruciale Dialogen. Deze vlinder is een belangrijk hulpmiddel binnen het genootschap.

Wijsheid en liefde
Wieman noemt wisdom en love als belangrijke voorwaarden voor het tot stand komen van Creative Interchange. Wjsheid staat hier voor het zoeken naar samenhang in de ontwikkeling van het individu, in sociale ontwikkeling en kennis.Liefde is daarbij  de wens om in al die aspecten van samenhang vernieuwing aan brengen die relevant zijn voor elke vorm van ontwikkeling. Wijsheid en liefde zijn noodzakelijk voor de ontwikkeling van het individu voor de ontwikkeling van vitale sociale relaties en noodzakelijk voor de ontwikkeling van kennis, van de cultuur en de voortgang van de geschiedenis.
Johan Roels zegt het zo;

‘Wijsheid gaat over ‘wijs’ worden. Dus men wordt ‘wijzer’ wanneer men zich voortdurend ontwikkeld zowel in kennis als op sociaal gebied. Dit komt erop neer dat de kennis die men heeft opgedaan ook daadwerkelijk gebruikt in de sociale omgang met anderen. Praktisch uit alle beschikbaar data destilleer ik de informatie die ik denk nodig te hebben. Wanneer ik die informatie diepgaand begrijp dan heb ik kennis opgedaan. Wanneer ik die kennis dan daadwerkelijk gebruik in m’n dagelijkse omgang met anderen en die daardoor bijschaaf wordt ik wijs. Dus de gang van zaken begrijp ik als volgt: data —> informatie —> kennis —> wijsheid. Het proces dat die ‘omzetting’ van data naar wijsheid mogelijk maakt is Creatieve wisselwerking.

 Liefde heeft dan te maken met alles wat men leert inzetten om zich, samen met anderen, te ontwikkelen, dat is uitbreiden van wat men kan kennen, waarderen en van binnenuit kan beheersen. Dit is voor mij Creatieve wisselwerking van binnenuit ten volle beleven.

Kortom, door Creatieve wisselwerking van binnenuit te beleven betoont men liefde en wordt men wijs. Dat is dus mijn interpretatie van het verband tussen die drie begrippen: Creatieve wisselwerking, wijsheid en liefde.’

Dit is in grote lijnen waarover ik met het genootschap in gesprek ben geweest. Het was inspirerend om samen van gedachten te wisselen over liefde en wijsheid bij Wieman. Hoe het begrippen zijn die om handelen vragen om het bij elkaar brengen van zaken en het zoeken van samenhang en verbinding. In begrijpen daarvan kamen ook de begrippen containment en holding space aan de orde.

Er waren nog twee inleidingen op deze dag, de eerste kwam voor rekening van Egon Beaart. De presentatie van Egon is gebaseerd op zijn robuuste onderzoek over ‘persoonlijk leiderschap en gedrag’ wat hij in opdracht van het Ministerie van Defensie heeft uitgevoerd. Zijn onderzoek heeft overigens de voorpagina gehaald van de Volkskrant, BNR Nieuwsradio, en de regio pers en is tot 5x besproken in de 2e Kamer der Staten-Generaal. Maar zijn rapport is ook opgevraagd door de Algemene Rekenkamer van de 2e Kamer. Tevens is hij voor dit onderzoek ook nog eens cum laude geslaagd voor de executive Master of Business Administration opleiding.
Ondanks het wetenschappelijk onderbouwde onderzoek van Egon, wist hij de presentatie luchtig en inspirerend te houden in de vertaling van het benoemen van diverse voorbeelden vanuit zijn eigen praktijk, ervaring en gesprekken die hij heeft gehad met inspirerende personen. Moed en liefde en emotie stonden tijdens zijn presentatie centraal in de bewustwording van eenieder zijn eigen gedrag.
Hij sprak over persoonlijk leiderschap veel op basis van eigen ervaringen en gesprekken die had met inspirerende mensen. Moed en liefde waren twee begrippen die centraal stonden in zijn presentatie. De andere inleiding werd verzorgd door Fredddy Ginneberge. Hij nam ons mee in het werk van Amy Edmonson met name heer boek ‘The right kind of wrong’ stond centraal. Het is belangrijk om je ogen open te houden voor fouten omdat je er veel van kan leren. Dat overkwam Edmonson zelf toen ze als assistent van professor Hackman onderzoek deed naar het verband tussen de kwaliteit van samenwerking in een team  en de hoeveelheid gemaakte fouten.
Zowel Egon als Freddy benadrukten het belang van de interactie aangaan om te delen wat je waarneemt omdat daaruit geleerd kan worden en zo komen we bij de Cruciale Dialogen, die een centrale plaats mag krijgen in ons leven.

En tot slot wil ik nog voor me zelf vast stellen dat ik mezelf dertien jaar geleden door het gesprek met  met Paul de Blot te beëindigen de kans ontnam een interessant en nuttig onderzoek te doen

Dit onderwerp komt ook aan de orde in onze trainingen Coachend Leiderschap en Excellent Leiderschap. Van beide trainingen begint binnenkort weer een nieuwe editie. Misschien ken je iemand voor wie deze trainingen interessant kunnen zijn. Voor meer informatie en aanvangsdata kun je terecht op onze website https://www.excellentleiderschap.nl/opleiding-en-training/”

[Sassy_Social_Share]