Banden plakken

Het is vakantietijd. Voor veel mensen een mooie tijd om op de fiets te stappen. De lekke band is daarbij een veel voorkomende ergernis. Het plakken van een band vraagt om geduld, aandacht en zorgvuldigheid. Daarin vertoont het overeenkomsten met leiding geven.

Lekke band
Het is zomer, ondanks de regenbuien is het een mooie tijd om te fietsen. Dat kan  op een racefiets, of op een mountainbike, of een op andere fiets met speciale eigenschappen. Het kan ook op een oude Gazelle herenfiets die ik, al 25 jaar geleden, tweedehands kocht. Ondanks het beperkte onderhoud doet de fiets het nog uitstekend. Ik gebruik ‘m nog graag als ik de boodschappen doe of een rondje met de  hond maak. Het meest vervelend aan een fiets is een lekke band. Plakken is niet ingewikkeld maar wel vervelend. Je hebt er de goede materialen, bandenlichters, lijm, een plakker, een schuurpapiertje, een fietspomp, geduld en aandacht voor nodig. En met dat geduld lijkt het plakken van een band op leiderschap, want ook daarbij zijn  geduld en aandacht ontzettend belangrijk. Het gaat vaak fout omdat het je aan die twee of aan één van die twee ontbreekt. Het gaat fout omdat je te snel wil.

Waar zit het lek?
Het naar buiten halen van de binnenband gaat meestal nog wel. Even met de bandenlichter de buitenband open gewipt . Met een bandenlichter in de spaken de buitenband openhouden en dan met de andere bandenlichter de buitenband verder loshalen van de velg van de fiets. Je kunt dan makkelijk bij de binnenband op zoek naar het lek. Vaak hoor je al waar het lek zit als je wat lucht in de band pompt maar als het maar een klein gaatje is, is het moeilijker zoeken. Je kunt de band in een bak  water houden om te kijken waar belletjes naar buiten komen. Je kunt ook, je lippen vlakbij de band houden. Je voelt dan een beetje lucht langs je lippen strijken. Ja naarmate het gaatje kleiner is moet je meer moeite doen om het te ontdekken. Dat is met leiding geven ook zo beter luisteren en beter kijken zorgen ervoor dat je snel in de gaten hebt wanneer er iets niet klopt. Daarbij is je intuïtie ook belangrijk want die signaleert je als dat er iets niet in orde is. je moet daarna nog wel precies uitzoeken wat er aan de hand is.

Een voorwaarde voor hechten
Als het lek gevonden is moet het rubber om het lek heen even ruw gemaakt worden en eventueel vetvrij, zodat de plakker straks goed vast blijft zitten. Ik ben vaak zo dom geweest om in mijn haast dit deel van het proces maar over te slaan. Het resultaat was vaak dat er naast de plakker nog lucht ontsnapte en dan kon ik weer overnieuw beginnen. Bij leiding geven komt het ook regelmatig voor dat je niet goed gekeken of geluisterd hebt, dat je niet goed hebt afgestemd voor het nemen van een beslissing of het maken van een actie. Je dacht dat je wist wat “we” gingen doen, maar de ander partij blijkt toch niet op de hoogte. Zorg dat je dat goed afstemt en controleert of het echt zo is. Hier is vragen stellen van het grootste belang. Je voorkomt dan situaties waarin je hoort: ”Maar ik dacht dat we ………”

Nog een voorwaarde
Een ander euvel dat in deze fase van het banden plakken aan de orde kan zijn is dat je de plakker te snel op de band drukt. Als je niet wacht tot de lijm droog genoeg is blijft de plakker ook niet goed zitten. De plakker schuift dan alle kanten op en blijft niet goed op de bedoelde plaats zitten. Dat betekent: neem even de tijd, geef de lijm de kans om in de juiste conditie te komen. Dat is wat je ook moet doen in gesprek met mensen. Geef mensen de tijd om te begrijpen wat jij bedoelt en neem ook zelf de tijd om goed te begrijpen wat de ander bedoelt.

Netjes en zorgvuldig
Als de plakker wel goed blijft zitten en je door de band op te pompen vastgesteld hebt dat het lek echt dicht zit komt het volgende kritisch deel van het reparatieproces. De band moet weer om de velg. Bij het terug leggen om de velg komt het erop aan dit zorgvuldig en netjes te doen. Niet gauw even terug proppen, maar netjes verdelen over het hele wiel en de draaien eruit halen. Doe je dat niet, dan schep je alvast de condities voor het volgende lek. Ook hier gaat het er weer om dat je met rust en aandacht werkt. Haasten heeft gemakkelijk negatieve consequenties. Bij leiding geven gaat het erom dat je mensen nog eens vraagt of het nu goed gaat, of ze met de genomen beslissing of de vastgestelde actie goed uit de voeten kunnen. Het is belangrijk om er nog even met je hoofd bij te blijven en niet alweer naar het volgende probleem te snellen.

Stap voor stap
En dan komt de laatste stap, de buitenband moet weer om de binnenband, dat is een lastig werkje. Die buitenband past als het goed is precies om de velg. Als de binnenband leeg is krijg je de buitenband er wel om heen maar je loopt dan het risico dat de binnenband in allerlei rare vouwen en draaiingen terecht komt. Er moet daarom een beetje lucht in de band zitten. Niet teveel, niet te weinig, maar genoeg. Dat doe je door het gewoon te proberen, maar met aandacht. Eerst teveel en dan steeds een beetje eruit laten lopen. Dat doe je terwijl je met de handen de buitenband over de binnenband trekt en in de velg duwt. Dat valt vaak niet mee. Er is heel wat duw en trekwerk voor nodig om de buitenband weer op z’n plaats te krijgen. Geduld en tevreden zijn met kleine stukjes voortgang zijn hier de sleutel tot een goed resultaat. Het is verleidelijk om de bandenlichter er weer even bij de pakken of een schroevendraaier, daarmee kan je de buitenband zo weer op z’n plaats wippen. Echter, de kans is groot dat de binnenband tussen de bandenlichter en de velg of erger nog tussen de schroevendraaier en de velg terecht komt met als resultaat een nieuw en groter gat in de band. Dit lijkt op de zaken die je tegen kunt komen tijdens een implementatieproces. Neem daar de tijd voor. Zet kleine stappen en ga daarmee door, laat de zaak niet los maar gebruik ook geen grote grove middelen om de zaak voor elkaar te krijgen, het risico dat je iets kapotmaakt is levensgroot.

Tijdrovend
Is dat nu niet veel te tijdrovend allemaal, als het om leiding geven gaat? Er moet toch “brood op de plank”. Nee, wat tijdrovend is, is dat we steeds weer nieuwe gaten maken en dan opnieuw moeten beginnen. De haast die we hebben zorgt voor nieuwe problemen en de tijd die het kost om die dan aan te pakken zorgt ervoor dat we bezig blijven. In sommige organisaties kunnen ze daar makkelijk dertig jaar mee doorgaan. Ze zijn dan pas klaar als de organisatie niet meer bestaat.