Posities en patronen

Posities bepalen gedrag, onderzoek bij verandering van positie een nieuw gedragspatroon

Je positie verandert
En op een dag ben je manager of supervisor of coördinator. En wat ga je dan doen. Wat wordt er dan van je verwacht. Misschien had je al langer de ambitie om leiding te gaan geven maar misschien overkomt het je wel. Soms was jij degene die het werk het beste in de vingers had. Je deed het werk ook al een tijd. Je had veel ervaring en wist hoe het werk gedaan moest worden, wat de goede aanpak was. Je collega’s kwamen jouw vragen als ze iets niet wisten. Je voelde je ook als een vis in het water het werk ging je goed af. En ineens ben je leider. Je positie is veranderd. Wat ga je dan doen?

Meer van hetzelfde
Het komt veel voor dat mensen als ze leider zijn geworden harder gaan werken. De dingen die ze goed deden gaan ze nog beter doen en daar waar ze hun medewerkers in de fout zien gaan of tekort zien schieten grijpen ze in en zorgen ervoor dat alles toch nog goed komt. In het verleden grepen ze alleen maar in als een collega een beroep op ze deed maar nu doen ze het ook als die collega geen beroep op ze doet. Als ze zien of vermoeden dat iets fout gaat zijn ze er al om te zorgen dat alles weer in de rechte banen wordt geleid.

Te druk
Na een tijdje ontdekken deze mensen dat ze het toch wel heel erg druk hebben. Ze nemen het werk ’s avonds mee naar huis en ook in de weekenden is er nog wel wat werk voor de zaak te doen. Iets wat je ooit met veel plezier deed begint een belasting te worden en je vraagt je af of het wel zo leuk is om leiding te geven. Misschien zou het helpen als je wat hulp kreeg van een assistent, die een deel van het werk van je over kan nemen. Meestal valt het niet mee, die oplossing gerealiseerd te krijgen, er is geen budget voor een assistent en die enkele keer dat het wel lukt, blijkt het vaak na een tijdje toch nog niet voldoende te zijn.

Ander gedrag
Een hele andere oplossing voor dit soort vragen en problemen is onderzoeken welk ander gedrag je zou kunnen vertonen om ervoor te zorgen dat je weer effectief wordt in je handelen.
Verschillende posities vragen om ander gedrag en dat is niet altijd makkelijk. Ook al verandert je positie je blijft als je er niet expliciet aandacht aan besteedt het oude gedrag vertonen. Je gedrag volgt namelijk een patroon. Dat is soms heel handig en soms ontzettend hinderlijk. Je gedrag is de auto moet anders zijn dan je gedrag op de fiets en weer anders dan je gedrag achter de stuurknuppel van een Boeing 747. Je let op andere dingen, je reageert op andere signalen, je maakt andere inschattingen. Op de fiets kom je nog een eind met losse handen maar in de auto? Op de fiets kan je harder trappen maar in de auto?

Nieuwe patronen
Het is een wat simpele voorstelling van wat ons in het leven voortdurend overkomt. Het verschil tussen een fiets en een auto is niet zo moeilijk te ontdekken. Voor het verschil tussen senior medewerker en supervisor is het erg belangrijk je er erg bewust van te zijn en te bedenken dat hetzelfde doen maar dan in overtreffende vorm niet helpt. Als je positie veranderd is de kans groot dat er ook ander gedrag van je gevraagd wordt. Dat wil zeggen men vraagt het niet zo gauw. Het wordt verwacht of nog beter gezegd er wordt gemopperd als het na verloop van tijd niet zichtbaar wordt. Niemand heeft er met je over gepraat maar het blijkt wel van je verwacht te worden. Dat geldt niet alleen als het gaat om een verandering van leiding ontvangen naar leidinggeven maar het geldt ook als je op een andere afdeling of in een andere organisatie gaat werken.
Het kan veel opleveren om je van tijd tot tijd eens af te vragen of de patronen van je gedrag nog wel passen bij datgene wat je wilt bereiken. In coaching blijkt dit vaak een belangrijk thema en mensen voelen zich vaak enorm geholpen als ze een nieuw patroon ontdekken en ze hun oude patroon kunnen loslaten.
Praat erover met collega’s met je baas, en leg steeds de koppeling tussen je concrete gedrag en wat je wilt bereiken. Stel jezelf of een collega de vraag: “Ik wil dit of dat bereiken, en hoe helpt dit of dat concreet benoemde gedrag bij het realiseren ervan”. Het wil ook wel eens helpen die vragen op papier te stellen en op papier te beantwoorden. Een soort dagboek bijhouden maakt je bewuster van je eigen gedrag en helpt je gedrag alternatieven te ontdekken.

Je zult merken hoe er zo mee bezig zijn, leidt toename van de effectiviteit van je gedrag.