Wat is de overeenkomst tussen leiderschap en liefde?

Iedereen kent de liefde, maar het omschrijven ervan valt niet mee. Daartoe zijn al ontelbare pogingen gedaan. Ook het omschrijven en definiëren van leiderschap blijkt niet mee te vallen. Op het web zijn er miljoenen artikelen over dit onderwerp te vinden. Zowel in liefde als in leiderschap is aandacht belangrijk. Dat geldt ook voor elkaar de ruimte geven, zo kunnen we wel een aantal vaardigheden beschrijven, die helpen om er wat moois van te maken.

Leiderschap
Over leiderschap wordt ongelooflijk veel geschreven. Er wordt ook veel onderzoek naar gedaan. Als je in Google het woord leadership intypt blijken er maar liefst 456 miljoen hits tevoorschijn te komen. Genoeg om je de rest van je leven in te verdiepen. Het woord followership roept daarentegen slechts 421duizend resultaten op en de combinatie van de twee, leaders and followers, leidt tot ruim 68 miljoen resultaten. En zoeken op de combinatie leadership en followership leidt tot 348duizend resultaten. Het is geen sluitend bewijs, maar wel een aanwijzing dat leiderschap ons erg bezighoudt. Het is denk ik ook een bewijs dat leiderschap, als het erop aan komt, niet zo makkelijk is als het lijkt. Het lijkt denk ik een beetje op iets anders in ons leven, dat op het eerste gezicht ook vanzelf lijkt te gaan maar wat als het erop aankomt helemaal niet zo makkelijk is. De liefde, liefde organiseer je niet, plan je niet. Liefde overkomt je en dat geldt ook voor leiderschap in veel situaties. Je komt erin terecht.

Leiderschap en liefde
In een artikelenserie over de liefde in de Correspondent zegt Benjamin Moser, een biograaf: ‘Als je iets niet begrijpt, moet je er theorieën omheen bedenken. Mensen die gewoon ongecompliceerd van iemand kunnen houden en een familie kunnen stichten, hebben die theorieën niet nodig. Die doen gewoon.' Hij zegt dat als hij het heeft over Susan Sontag, een essayist en romancier. Sontag hield er, zo blijkt uit haar boeken, wel degelijk ideeën over de liefde op na. Ze was er echter nooit succesvol in. Leiderschap gaat net als liefde over relaties tussen mensen. Het gaat erom dat mensen met elkaar iets, een project, een dienst of een product maken. Dat lijkt heel gemakkelijk maar in de praktijk blijkt het vaak heel lastig. Als je in de onderzoeken van bijvoorbeeld Gallup leest hoe ontevreden mensen zijn over hun leidinggevende, dan lijkt het of al die theorieën over leiderschap niet kloppen, of niet goed gelezen en begrepen zijn, of wel begrepen maar niet goed toegepast.

De realiteit
Uit de onderzoeken van Gallup blijkt dat slechts een kwart van de medewerkers (wereldwijd) zich betrokken voelt bij het werk en het is logisch dat die beperkte betrokkenheid een negatief effect heeft op de bedrijfsresultaten. In dit blog wil ik geen nieuwe theorie toevoegen aan de grote hoeveelheid theorieën die al bestaan.
In dit blog wil ik een aantal bestaande inzichten op een overzichtelijke manier opsrchijven zodat mensen, die zich samen met anderen voor een taak gesteld zien of mensen, die tot manager zijn benoemd wat handreikingen krijgen om hun werk zo op te pakken dat ze samen met anderen de resultaten behalen, die ze willen behalen. Ik heb een vroege herinnering aan het samen iets oppakken en het krijgen van opdrachten. Het was heel gewoon voor mij om mee te helpen. Dat deed ik graag. Bij allerlei huishoudelijke taken hielp ik uit mezelf een handje mee. Maar daar kwam een abrupt einde aan als ik een opdracht kreeg. Ik gooide dan onmiddellijk het bijltje erbij neer. De discussies met mijn ouders kan ik mij nog goed herinneren. Ik voelde me niet serieus genomen. Door die opdracht voelde ik me geoordeeld door mijn vader of moeder, als iemand die niet in staat was zelf te zien wat er moest gebeuren. De strijd die dan ontstond ging niet over de te verrichten klus. Het was mijn strijd om serieus te worden genomen. Naarmate ik ouder werd waren de reacties op opdrachten minder heftig. Maar het gevoel niet serieus te worden genomen als me iets opgedragen werd bleef, alsof ik eigenlijk te horen kreeg ”jij snapt het toch niet”.

Serieus genomen
Het was voor mij dus belangrijk om serieus te worden genomen. Dat is het ook wat mensen van hun baas verwachten. Uit onderzoek van Gallup (april 2015) blijkt:

• Dat mensen betrouwbare en betekenisvolle communicatie van hun baas verwachten en dat kan alleen maar als je serieus genomen wordt.
• Regelmatige gesprekken over behaalde resultaten.
• En aandacht voor de sterke kanten van de medewerker.

Ik denk dat dat dezelfde zaken zijn, die partners in een relatie van elkaar verwachten en die als ze worden toegepast een positief effect hebben op de relatie. Dat werpt een ander licht op de tegenwoordig regelmatig gehoorde uitspraak dat de tijd voor managers voorbij is. De tijd van de baas spelen is misschien voorbij, maar de tijd van goede relaties zeker niet. Met name niet als je iets voor elkaar wilt krijgen.  Er is in de afgelopen honderd jaar veel onderzoek gedaan naar de relatie tussen persoonlijkheidskenmerken en leiderschap. Uit die onderzoeken blijkt dat we er nog steeds niet in slagen een echte relatie te vinden. In 2002 publiceerden Judge en anderen daarover in het Journal of applied Psychology,  Judge en collega’s onderzochten een grote hoeveelheid onderzoeken over de hele wereld, in de afgelopen decennia uitgevoerd. En ze kwamen niet tot een duidelijke set aan kenmerken die succes in leiderschap voorspellen. De sterkste correlatie die ze in al die onderzoeken tegenkwamen was die tussen extravert zijn en leiderschap.
Je zou kunnen concluderen dat leiderschap niet iets is wat er van nature inzit. Leiderschap is iets wat ontwikkeld wordt.

Doen
In haar laatste boek, Act like a leader, think like a leader, schrijft Herminia Ibarra van Insead dat het helpt als je dingen uitprobeert en kijkt of het werkt. Als het niet werkt probeer je iets anders. Wacht niet op het ei van Columbus maar probeer iets en kijk of het werkt. En of het werkt hangt af van de vraag of het bij je past en of het past bij wat je wilt bereiken, met wie je het wilt bereiken en in welke omstandigheden je het wilt bereiken.
In zo’n proces van trial en error kun je wel wat vaardigheden gebruiken.

• Zoals de vaardigheid zo goed mogelijk te omschrijven waar je heen wilt
• En de vaardigheid dat met anderen te delen.
• De vaardigheid om te ontdekken wat anderen willen
• En de vaardigheid om anderen aan jou en aan je doel te verbinden.
• De vaardigheid om anderen de ruimte te geven om zo zelfstandig mogelijk te handelen.
• En de vaardigheid om vast te stellen of je nog de goede kant op gaat en zo nodig je koers bij te stellen.

Het is handig om daar goed in te zijn als je iets voor elkaar wilt krijgen met andere mensen.
Als je wilt dat mensen zich betrokken voelen bij hun werk, begin dan met ze serieus nemen, communiceer regelmatig met ze, zeker over hun werk en besteedt aandacht aan de zaken die goed gaan. Dat is geen leiderschap maar het helpt je wel om dingen beter voor elkaar te krijgen. In deze tijd met flexibele schillen in bedrijven is de uitdaging om dat goed te doen nog groter geworden.