Moed is kwetsbaar durven zijn

In leiderschap is moed erg belangrijk. Mensen die moedig zijn roepen vertrouwen op. Moed betekent dat je kwetsbaar durft te zijn. Dat je jezelf laat zien en niet verstopt blijft op een veilige plaats.

Moed
Eén van de belangrijkste kwaliteiten van een leidinggevende is moed. Durf je te staan voor wat je vindt, durf je op te komen voor de mensen die je representeert? Durf je jouw lot aan dat van hen te verbinden? Op de lagere school vertelde de meester over het beleg en het ontzet van Leiden. Hij vertelde over burgemeester Van der Werff. De Spaanse troepen hielden Leiden hermetisch van de buitenwereld afgesloten. De bevolking was uitgehongerd en zich wilde overgeven aan de Spaanse troepen. Van der Werff bood toen zijn eigen lichaam aan als voedsel voor de bevolking. Dat hielp, de stad gaf zich niet over en de Van der Werff werd niet opgegeten. Dat beeld staat in schril contrast met een ander beeld dat in mijn geheugen staat gegrift. Dat van e directiesecretaris, één van de belangrijkste mensen van het bedrijf waar ik toen werkte. Hij rende als een haas de trappen af van de 19e verdieping naar de begane grond, toen Jakarta door een aardbeving werd getroffen en ons kantoor stond te wiebelen als een beschonken reus. Op dat moment verloor de man al het respect bij de medewerkers en collega’s.
Moed is belangrijk als je graag wilt dat mensen geloven in de boodschap waar je voor staat. En het maakt niet uit wat voor boodschap dat is. Het kan gaan om iets kleins, maar ook om iets groots. Durf je jezelf te laten zien als het gaat om dingen, die belangrijk voor je zijn?

Mijn eerste baas
Mijn eerste baas blonk daar in uit. Hij was nog geen 30 jaar toen hij het bedrijf van zijn vader overnam. Zijn kracht was dat hij iedereen durfde aanspreken, medewerkers, klanten, overheden. Het deed er niet toe, hij zei wat hij dacht. Toen het toenmalige kabinet het wegenverkeersreglement lastiger maakte voor vrachtwagens pakte hij tot mijn verbazing onmiddellijk de telefoon en belde de minister. Het lukte hem de staatssecretaris te pakken te krijgen en twee weken later zat de staatssecretaris op een zaterdagmorgenbij hem in de keuken aan de koffie voor een gesprek met een aantal ondernemers uit de transportwereld. Mijn baas durfde zich kwetsbaar op te stellen. Hij nam het risico te worden afgepoeierd, het risico om verkeerd op de koffie te komen. Hij had het boek Daring Greatly van Brené Brown niet gelezen, dat had hij trouwens ook niet kunnen doen want hij las of sprak geen Engels, alleen Gronings en Nederlands.

Kwetsbaar durven zijn
In het zojuist genoemde boek laat Brown zien dat het ons vaak ontbreekt aan de moed om kwetsbaar te zijn. Het is volgens haar van groot belang om wel kwetsbaar te durven zijn, dat verandert de manier waarop we leven en de manier waarop we leiding geven. De  belangrijkste reden die ons afhoudt van kwetsbaar zijn is het “nooit genoeg” denken. We hebben steeds het gevoel dat het niet genoeg is wat we doen. En erger nog, dat het niet genoeg is wie we zijn. In onze samenleving is iedereen zich superbewust van het nooit genoeg denken of van het steeds weer tekort komen. Te weinig aandacht voor werk, kinderen, familie, de buurt en ga zo maar door. En dat gevoel van tekort komen kent volgens Brown drie componenten.

1. De eerste is schaamte, het is de angst belachelijk of klein gemaakt te worden. Precies de aanpak die vaak gekozen wordt om ervoor te zorgen dat mensen in organisaties en in families op hun plaats blijven. Het zijn mechanismen om te beheersen en niet om te ontwikkelen. Het gaat om prestaties, om productiviteit en om volgzaamheid. Het gaat om voortrekken, beschuldigen en kleineren. We doen ons best om niet in die situaties terecht te komen.
2. De tweede is vergelijking. Gezonde competitie is niet erg, maar als mensen steeds ten opzichte van elkaar in een rangorde worden geplaatst is het wel erg. Als de een er meer toe doet dan de ander. Als alleen gekeken wordt naar iemands plek in plaats van naar zijn of haar unieke gaven en bijdragen. Ook dat is een situatie waar we ons niet goed in voelen.
3. En de derde is uit verbinding blijven. Het is vaak makkelijker om je nek niet uit te steken dan om actief betrokken te zijn. Als je aan de kant blijft staan hoef je ook niet het gevoel te hebben dat mensen niet in je geïnteresseerd zijn.

Het zijn deze drie aspecten die ervoor zorgen dat we ons niet durven laten zien, die ons vasthouden in onze zelfgekozen schuilplaats en die ons belemmeren om als mens volledig tot ontplooiing te komen.

Moed is kwetsbaar durven zijn, risico durven nemen en weten dat je genoeg bent. Het gaat daarbij niet alleen om moedig zijn naar medewerkers, klanten en andere stakeholders maar ook om moedig zijn naar de mensen, die zich in een positie boven jou bevinden. In Daring Greatly zet Brown uiteen hoe je die moed kunt ontdekken en gebruiken.